Betonarme yapılar, inşaat sektöründe sıkça kullanılırken son zamanlarda yaygınlaşan prefabrik yapılar daha çok konut, şantiye mobilizasyonu, ekonomik sosyal tesis gibi alanlarda kullanılır. Prefabrik yapılar, fabrikalarda önceden üretilen panellerin yerinde monte edilmesiyle oluşturulur. Bu yapılar, hızlı kurulumu, bütün süreçlerin başından belirlenmesi ve ekonomikliği ile öne çıkmaktadır. Betonarme yapılar ise inşaat sahasında beton dökme işlemi sonucu oluşturulmaktadır. Bu yöntem daha fazla tasarım özgürlüğü sunar. İnşa süresi daha uzun sürebilmekte ve daha pahalı olabilmektedir.
Prefabrik yapılar, daha hafif ve sökülüp başka bir yere monte edilirken betonarme yapılar daha dayanıklı ve uzun ömürlüdür.
Ayrıca, prefabrik yapılar genel olarak tek katlı veya az katlı binalar için tercih edilir. Betonarme yapılar ise yüksek katlı binalar için daha uygundur. Her iki yapı şekli de çeşitli avantajlara ve dezavantajlara sahiptir. Bu nedenle projenin ya da kişilerin bireysel ihtiyaçlarına bağlı olarak tercih edilmelidir.
Kullanım Amacı
Prefabrik yapılar hızlı ve ekonomik inşaat ihtiyaçlarının karşılanması için tasarlanmaktadır. Genellikle tek katlı veya maksimum üç katlı binaların inşası için tercih edilirler. Süreç, fabrikalarda önceden üretilen panellerin ve diğer bileşenlerin daha sonra yerinde monte edilmesini içerir.
Bu nedenle prefabrik yapılar, acil konut ihtiyaçları, geçici yapılar gibi hızlı çözüm gereken durumlarda da kullanılmaktadır. Ayrıca, prefabrik yapılar sökülüp tekrar monte edilebilirliği sayesinde bir bölgeden farklı bir bölgeye rahatlıkla taşınabilirler.
Diğer yandan, betonarme yapılar daha fazla dayanıklılık ve tasarım esnekliğine sahiptir. Yüksek katlı binalar, köprüler, alışveriş merkezleri gibi büyük ve karmaşık projeler için de tercih edilebilir. Betonarme, inşaat sahasında betonun dökülmesi gibi süreçler içerir. Bu nedenle daha fazla zaman ve maliyet oluşturur. Ancak uzun vadeli kullanım ve yüksek dayanıklılık gibi avantajlar sunmaktadır.
Üretim Malzemesi
Prefabrik yapı üretim malzemeleri genellikle çeşitli seçeneklere sahiptir. En yaygın prefabrik panel türleri sandviç panel, kompozit panel, fibercement paneldir. Prefabrik yapıların panellerinde kullanılan izolasyon malzemesi sayesinde sıcağa ve soğuğa dayanıklılık ve yangın direnci gösterir. Kullanılacak bölgenin iklimine uygun ürün kullanıldığı için prefabrik evler, farklı iklim koşullarında da rahatlıkla inşa edilip yaşanabilir. Bunlara ek olarak ise kişilerin taleplerine uygun çeşitli tasarım seçenekleri sunar. Seçilen malzeme, prefabrik evin görünümü ve metrekare seçenekleri üzerinde birçok farklı alternatif bulunur.
Montaj Süreci
Prefabrik yapılar, inşaat bölgesine getirilen önceden üretilen parçaların bir araya getirilmesi sonucu tamamlanır. Bu süreç genel olarak şu şekilde ilerler:
- İlk aşamada belediyeden ruhsat alımı için işlemlere başlanır. Bu süreç projenin statik raporunun, mimari projenin, elektrik ve mekanik projelerinin onayını kapsar.
- Sonrasında prefabrik yapının temelinin hazırlanması gerekir. Zemin olarak beton kullanılır. Temel sağlamlaştırmayı ve yapıyı desteklemeyi sağlayacaktır.
- Fabrikada üretilen bileşenler, inşaat sahasına sevk edilir.
- Prefabrik yapının bileşenleri sahada birleştirilerek montaj süreci devam eder. Duvar panellerinin tamamı çelik bağlantılar ile bir araya getirilir. Çatı makasları da önceden üretilerek montajlanır. Montaj süreci uzman kişiler tarafından oldukça özenli ve dikkatli yapılmalıdır. Çünkü yapının dayanıklılık sağlayabilmesi için doğru montaj uygulanması fazlasıyla önemlidir.
- Yapının dış cephesi isteğe bağlı olarak boyanır veya farklı yapı malzemeleri ile kaplanır. Tasarım özelliklerine göre dekore edilir.
- Montaj öncesi hazır hale getirilen elektrik ve su gibi altyapı sistemleri işlevsel hale getirilir.
Üretim Aşamaları
Prefabrik yapı üretimi, tasarım, üretim, nakliye, montaj ve en son ince işçilik aşamalarını içeren bir sürece sahiptir. İlk aşamada tasarımı yapılır ve uygun malzemeler seçilir. Daha sonra, üretim aşamasında tasarım doğrultusunda parçaların fabrikada üretimi sağlanır.
Üretilen parçalar inşaat sahasına nakledilir. Önceden beton zemini hazır hale getirilmiş ve altyapısı kurulmuş temel üzerine montaj yapılır. Montaj aşamasında paneller bir araya getirilir ve yapı şekillendirilir. Boya veya kaplama işlemlerinin ardından tercihe göre dekore edilir. Genel olarak bu süreç, hızlı ve kontrollü olarak gerçekleşir.
Evin Ömrü
Prefabrik evlerin ömrü, kullanılan malzeme, bakım ve çevresel koşullara bağlı olarak değişiklik gösterir. Bölgenin iklimine uygun olarak seçilen doğru bileşenlerle, doğru izolasyon malzemeleriyle ve doğru montajla yapılan prefabrik binalar, genellikle iyi bakıldığında 50 yıllık bir kullanım ömrü sunar. Bütün bunları sağlayacak uzman firmalarla çalışmak önemlidir.
İklim koşulları, suya maruz kalma ve nem gibi faktörler prefabrik evlerin ömrünü kısaltabilir. Yapıların düzenli olarak bakımı ve onarımı gerekir. Bu faktörler prefabrik yapıların ömrünü uzatma konusunda çok önemlidir.
Maliyet
Prefabrik yapı maliyeti, birçok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Yapının metrekaresi, tasarımı, kullanılan malzemeler, üretim, montaj ve lojistik maliyetleri, toplam maliyeti etkileyen ana faktörlerdir. Genel olarak, küçük bir prefabrik evin başlangıç maliyeti düşük iken farklı tasarımlara sahip ve gelişmiş malzemelerle yapılan evlerin yüksek olabilir.
Aynı zamanda daha büyük veya özelleştirilmiş projelerin maliyeti daha yüksek olabilir. Kesin fiyat için, bu alanda faaliyet gösteren yerel üretim ve montaj maliyetlerini göz önünde bulunduran bir firmayla iletişime geçmeniz önerilir.
Deprem Dayanıklılığı
Prefabrik yapı türlerinin depreme dayanıklılığı birçok faktöre bağlı olarak değişebilir. Malzeme kalitesi, mühendislik tasarımı gibi unsurlar doğru uygulanırsa bu yapılar sağlamlığını korur. Prefabrik yapılar, proje başlamadan önce belediyeden statik projenin de onayı alındığı için süreç kontrollü ilerler.
Bu yapılar, sadece hızlı montaj ve ekonomik avantajlar sunmakla kalmamaktadır. Aynı zamanda yaşam alanlarının deprem riskine karşı daha güvende tutulmasını sağlar. Oldukça hafif malzemelerden oluştuğu ve birinci derece depreme dayanıklı, ön üretimli hazır yapılar olduğu için riski azdır. Tüm taşıyıcı sistem yüksek yoğunluklu galvaniz çelikten yapıldığı için paslanmaz, deforme olmaz. Her türlü iklim koşuluna uygun ısı ve statik hesaplamalar yapılarak üretilir. Bu nedenle, gelecekte inşa edilen yapılar arasında prefabrik yapıların daha fazla yer alması beklenmektedir.
